Aralarında Afyon Kocatepe Üniversitesi Deprem Uygulama ve Araştırma Merkez Müdürü Doç.Dr. Çağlar Özkaymak ve Doç.Dr. İbrahim Tiryakioğlu’nun da yer aldığı yedi farklı üniversiteden 11 bilim insanının katılımıyla oluşturulan araştırma ekibi, 21 Temmuz 2017 tarihinde 6.6 büyüklüğündeki Bodrum-Kos Depremine neden olan denizaltındaki kırılmanın boyutlarını GPS aracılığıyla belirledi. Deprem sırasında, denizaltında gelişen yırtılma ölçüsü ve şekli, GPS yöntemiyle Türkiye’de ilk kez tespit edildi.
Afyon Kocatepe Üniversitesi, Ankara Üniversitesi, Gebze Teknik Üniversitesi, İstanbul Teknik Üniversitesi, Boğaziçi Üniversitesi, Cumhuriyet Üniversitesi ve Dokuz Eylül Üniversitesi Jeoloji, Harita, Jeofizik ve Jeodezi Mühendisliği bölümlerinden öğretim elemanlarının yaptığı ortak çalışmayla 21 Temmuz’da 6.6 büyüklüğündeki depreme neden olan fayın uzunluğu ve kayma miktarı saptandı.
DENİZ TABANININ YIRTILDIĞI ORTAYA ÇIKTI
Çalışmada, deprem öncesinde o bölgede kurulan 20 GPS istasyonundan deprem anında alınan kayıtlar kullanıldı. Deprem sırasında Bodrum’un güneyindeki Kara Ada ile Kos Adası arasındaki bölgede, 65 kilometre uzunluğunda ve 25 kilometre genişliğinde bir zon boyunca deniz tabanının yırtıldığı ortaya çıktı. 11 saniye süren deprem sırasında gelişen yırtılmanın, asimetrik şekilde meydana geldiği ve ana şokun batısı ile doğusundaki fay parçalarının farklı oranlarda kayma hızına sahip olduğunun ortaya çıktığı açıklandı.
EN BÜYÜK SARSINTI, BODRUM’UN GÜNEYİ VE KOS’UN DOĞUSUNDA
Çalışmanın sonucunda hazırlanan “Slip distribution and source parameters of the 20 July 2017 Bodrum-Kos earthquake (Mw6.6) from GPS observations” başlıklı makale, ’Geodinamica Acta’ isimli uluslararası dergide yayımlandı. Kırılmanın, 3 fay parçası şeklinde geliştiği açıklanan makalede, 11 saniyede 25 kilometre uzunluğunda olan batıdaki fay parçasında 13 santim, 16 kilometre uzunluğundaki orta fay parçasında 26 santim ve 18 kilometre doğudaki fay parçasında ise 5 santim kayma gerçekleştiği belirtildi.
Buna göre, ana şokun batı ve ortadaki fay parçası geçişinde meydana geldiği, asimetrik bir kayma dağılımının gerçekleştiği, deprem sırasında batı ve orta sektörde gerçekleşen yüksek kayma miktarı nedeniyle en yüksek sarsıntının, Bodrum’un güneyi ile Kos Adası’nın doğusunda gerçekleştiği açıklandı.
EGE BÖLGESİ, GPS İSTASYONLARI İLE İZLENMELİ
Çalışmalara katılan Afyon Kocatepe Üniversitesi Deprem Araştırma ve Uygulama Merkezi Müdürü Doç.Dr. Çağlar Özkaymak ve Müdür Yardımcısı Doç.Dr. İbrahim Tiryakioğlu deprem sırasında gelişen yırtılma şekli ve kayma hızı oranı ile yerleşim yerlerindeki deprem şiddeti arasında bir ilişkinin olduğunu belirlediklerini ve bu nedenle Muğla, Aydın, Denizli, Manisa, İzmir ve Balıkesir çevresinde yerel GPS istasyonlarının kurulması ve bunların sürekli izlenmesi gerektiğini belirttiler.
- Tiryakioğlu, İ., Aktuğ, B., Yiğit, C.O., Yavaşoğlu, H.H., Sözbilir, H., Özkaymak, Ç., Poyraz, F., Taneli, E., Bulut, F., Doğru, A., Özener, H., 2017b. Slip distribution and source parameters of the 20 July 2017 Bodrum-Kos earthquake (Mw6.6) from GPS observations. Geodinamica Acta, 30/1, 1-14.